Realizacja zadań związanych z sprawami społecznymi, rodziną oraz zdrowiem stanowi odzwierciedlenie działań podejmowanych na podstawie polityk programów i strategii przyjętych przez Władze Dobrzyniewa Dużego. Do najważniejszych z nich należą:
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Dobrzyniewo Duże na lata 2023-2030,
Gminny Program Wspierania Rodziny w Gminie Dobrzyniewo Duże na lata 2022-2024,
Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy Domowej w Gminie Dobrzyniewo Duże na lata 2021-2030,
Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii,
Gminny wieloletni program osłonowy "Posiłek w szkole i w domu" na lata 2024-2028",
Gminny program osłonowy w zakresie zmniejszenia wydatków poniesionych na leki przez mieszkańców Gminy Dobrzyniewo Duże na lata 2023-2025,
Program „Opieka wytchnieniowa”,
Program „Korpus Wsparcia Seniorów”.
Dokładniejszy opis wskazanych powyżej programów znajduje się w części raportu poświęconej Realizowanym Politykom, Programom i Strategiom.
Aktualny poziom wydatków na pomoc społeczną i wsparcie dla rodziny w 2024 r. wiąże się z kontynuowaniem działań Gminy Dobrzyniewo Duże związanych ze wsparciem materialnym dla mieszkańców.
Na wzrost poziomu wydatków miała wpływ m.in. ustawa o bonie energetycznym oraz o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia cen energii elektrycznej, gazu ziemnego i ciepła systemowego z 23 maja 2024 r.
Na rosnącą tendencję wpłynęło również przedłużenie kolejnych regulacji wspierających polskie rodziny w postaci dodatku osłonowego niwelującego koszty energii, gazu i żywności, który w 2024 r. charakteryzował się wyższą kwotą wydatkowaną z budżetu gminy na ten cel niż w roku poprzednim.
Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.
Zadaniem pomocy społecznej jest zapobieganie tym sytuacjom przez podejmowanie działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem. Pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwienia im życia w warunkach odpowiadających godności człowieka.
Zakres pomocy społecznej obejmował zadania określone w ustawie o pomocy społecznej. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej wykonywał także zadania wynikające z innych aktów prawnych m.in. z ustawy o świadczeniach zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych, ustaw o dodatku osłonowym, elektrycznym czy ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy.
Obecna struktura organizacyjna Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej jest odpowiedzią na diagnozowane na przestrzeni wielu lat potrzeby środowiska lokalnego, określone w oparciu o analizę i ocenę występujących zjawisk, powodujących zapotrzebowanie na różne formy wsparcia.
Łącznie na realizację zadań z zakresu pomocy społecznej w 2024 r. GOPS wydatkował 8.916.818,47 zł.
Źródłem finansowania zadań realizowanych przez GOPS są:
środki własne gminy,
dotacje do zadań własnych,
oraz dotacje do zadań zleconych.
W trakcie 2024 r. GOPS kompleksowo realizował zadania własne oraz zadania zlecone z zakresu pomocy społecznej. Dodatkowo, pozyskano środki oraz inne świadczenia ze źródeł zewnętrznych, np. w ramach programów "Posiłek w szkole i w domu", Pomoc Żywnościowa, "Opieka wytchnieniowa" czy Pomoc Lekowa. Ponadto, w ramach prowadzonej działalności statutowej GOPS w swojej bieżącej pracy realizował projekty socjalne i działania środowiskowe, m.in. prowadzenie Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy Domowej czy organizacja i koordynowanie Punktu Konsultacyjnego.
GOPS podejmował także wiele dodatkowych działań w celu podniesienia jakości i poszerzenia usług świadczonych dla najuboższych i najbardziej potrzebujących mieszkańców gminy, w celu zapobieganiu wykluczeniu społecznemu.
Wysokość wypłaconych świadczeń społecznych
Wydatki na bieżące utrzymanie GOPS
Świadczenia rodzinne to: zasiłek rodzinny oraz dodatki do zasiłku rodzinnego, a także świadczenia opiekuńcze (zasiłek pielęgnacyjny, świadczenie pielęgnacyjne, jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka (tzw. becikowe), świadczenie rodzicielskie, do których prawo nabywa się w sposób określony w ustawie o świadczeniach rodzinnych.
W rozdziale 85202 wydatkowano ogółem na świadczenia rodzinne i opiekuńcze 4 .524,898,02 zł dla 401 świadczeniobiorców.
Najczęściej występującymi powodami korzystania z pomocy społecznej w Dobrzyniewie Dużym w 2024 r. były niepełnosprawność, bezrobocie oraz ubóstwo. Należy przy tym zaznaczyć, że rodzina mogła korzystać z pomocy z powodu różnych przesłanek jednocześnie (ta sama rodzina mogła być ujęta w tabeli przy kilku pozycjach). Aby uzyskać pomoc ze strony GOPS rodzina lub osoba ubiegająca się o pomoc musi spełnić co najmniej dwie przesłanki tj. po pierwsze dochód osoby lub rodziny nie może przekroczyć kryterium ustawowego, po drugie musi wystąpić co najmniej jedna przesłanka, o której mowa w ustawie o pomocy społecznej.
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej wspiera osoby, które znalazły się w trudnej sytuacji życiowej. Dla porównania warto dodać, że powody korzystania z pomocy społecznej były podobne do występujących rok wcześniej.
W 2024 r. świadczeniami pieniężnymi objęto 108 rodzin, a niepieniężnymi 30 rodzin.
Pracę socjalną świadczono wobec 33 rodzin.
W ramach wieloletniego rządowego programu „Posiłek w szkole i w domu” na lata 2024-2028 realizowano działania dotyczące zapewnienia pomocy w zakresie dożywiania. Głównym założeniem Programu jest zapewnienie pomocy zarówno dzieciom, które wychowują się w rodzinach znajdujących się w trudnej sytuacji, jak i osobom starszym, niepełnosprawnym, o niskich dochodach.
Łącznie programem objętych zostało 146 osób. Posiłek w szkole otrzymało 58 uczniów na kwotę 48.070 zł. Zasiłek celowy na przygotowanie lub zakup posiłku wypłacono 63 rodzinom (114 osób), wartość świadczeń wyniosła 83.380 zł.
Ogólny koszt realizacji zadania - 132.543,89 zł, w tym środki własne gminy - 53.017,56 zł.
W 2024 r. w DPS przebywały 20 osób z terenu gminy.
Najczęstszy powód umieszczenia w placówce to konieczność zapewnienia specjalistycznej całodobowej opieki, której rodzina nie może zapewnić, przewlekła choroba i długi okres oczekiwania na umieszczenie w zakładzie opiekuńczo-leczniczym.
Z budżetu Gminy wydatki wyniosły 1.062.723,83 zł.
pomoc lekowa
GOPS w Dobrzyniewie Dużym realizuje gminny program osłonowy w zakresie zmniejszenia wydatków poniesionych na leki przez mieszkańców gminy.
W 2024 r. z z formy pomocy skorzystało 49 mieszkańców gminy, ponoszących znaczne wydatki na leki w związku z przewlekłą chorobą.
Koszt realizacji Programu 27.472,00 zł.
W 2024 r. kontynuowano zatrudnienie asystenta rodziny, który objął wsparciem 6 rodzin (12 dzieci).
Całkowity koszt zadania asystenta rodziny wyniósł 185.286,00 zł.
W 2024 r. w rodzinnej pieczy zastępczej rodzinnej przebywało 2 dzieci, w pieczy instytucjonalnej – 6 dzieci.
Gmina poniosła wydatek na dofinansowanie pobytu dzieci w pieczy zastępczej w wysokości 130.873,08 zł.
To jednorazowe dofinansowanie dla gospodarstw domowych do rachunków za energię elektryczną. (Ustawa z dnia 23 maja 2024 r. o bonie energetycznym oraz o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia cen energii elektrycznej, gazu ziemnego i ciepła systemowego).
Realizując powyższe zadanie wypłacono dodatki dla 492 osób na łączną kwotę 210.046,78 zł.
Dodatek stanowił kluczowy element tarczy antyinflacyjnej, który miał zniwelować rosnące ceny energii, gazu i żywności. Refundację podatku VAT otrzymała osoba wykorzystująca gaz jako główne źródło ogrzewania gospodarstwa domowego.
Świadczenie uzyskało 49 rodzin. Wydatkowano łącznie 50.975,83 zł (finansowane z budżetu państwa).
Dodatek osłonowy miał na celu zniwelować koszty energii, gazu i żywności, dla mniej zamożnych gospodarstw domowych.
Z tej formy pomocy skorzystało 488 osób na kwotę 172.092,27 zł.
W ramach współpracy z Bankiem Żywności w Suwałkach korzystano z Programu Operacyjnego Pomoc Żywnościowa, współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebującym (FEAD).
Głównym celem programu jest zapewnienie najuboższym mieszkańcom Polski pomocy żywnościowej oraz uczestnictwo w działaniach w ramach środków towarzyszących. Zadanie GOPS podlega na rozpatrywaniu wniosków i wydawaniu uprawnień do pozyskania powyższej pomocy. Pomocą objęto 95 rodzin (196 osób).
W GOPS wydawane są zaświadczenia o dochodach dla osób, które składają wnioski o dofinansowanie na termomodernizację budynków. W 2024 r. wydano 335 zaświadczeń.
Głównym celem Programu było wsparcie członków rodzin lub opiekunów sprawujących bezpośrednią opiekę nad: dziećmi do ukończenia 16 roku życia posiadającymi orzeczenie o niepełnosprawności; osobami posiadającymi orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności, poprzez możliwość uzyskania doraźnej, czasowej pomocy w formie usługi opieki wytchnieniowej.
Wsparciem objęto 1 dziecko. Ogółem na realizację zadania wydatkowano 12.240 zł (program finansowany przez Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej ze środków Funduszu Solidarnościowego).
Działania GOPS z zakresu wspierania rodziny dotyczyły również kontynuacji pomocy obywatelom Ukrainy. Wsparcie realizowane w ramach ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy, w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, realizowano z Funduszu Pomocy.
Realizacja świadczeń na rzecz Obywateli Ukrainy
Środki z Funduszu Pomocy z tytułu wsparcia jednostek samorządu terytorialnego w realizacji dodatkowych zadań oświatowych związanych z kształceniem, wychowaniem i opieką nad dziećmi i uczniami będącymi obywatelami Ukrainy - 18.289,00 zł.
Dwie obywatelki Ukrainy w 2024 r. korzystały odpłatnie z lokalu mieszkalnego udostępnionego przez gminę.
Zameldowano 4 osoby z obywatelstwem ukraińskim.
Zadania realizowane w Referacie Spraw Obywatelskich
Nadanie numeru PESEL łącznie z wprowadzeniem danych do Rejestru Danych Kontaktowych i potwierdzeniem Profilu Zaufanego - 6,
Nadanie numeru PESEL bez wprowadzenia danych do Rejestru Danych Kontaktowych i potwierdzenia Profilu Zaufanego - 9,
Aktualizacja i uzupełnianie danych obywateli Ukrainy - 10.
Ochrona zdrowia to sektor, który często nie charakteryzuje się wysokimi wydatkami, ale pomimo tego, zakres realizowanych zadań pozostaje zróżnicowany. Podstawowe obowiązki gminy w tym zakresie zostały zawarte w ustawie o samorządzie gminnym, która wskazuje, iż zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy, wśród których w szczególności uwzględnia się m.in. sprawy ochrony zdrowia. Jednakże szczegółowe kompetencje określają także inne akty prawne, w szczególności ustawy, które dotyczą przedsięwzięć związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz przeciwdziałaniem narkomanii.
Corocznym przedsięwzięciem realizowanym przez Gminę Dobrzyniewo Duże były zadania określone w ramach programu rozwiązywania problemów alkoholowych oraz przeciwdziałania narkomanii. W założeniu uwzględniał on tworzenie warunków przeciwdziałających problemom związanym z uzależnieniami i przemocą w rodzinie, a także działania na rzecz ograniczenia dostępności do alkoholu oraz profilaktykę uzależnień zarówno wśród dzieci, młodzieży, jak i dorosłych.
Łączne wydatki w ochronie zdrowia w 2024 r. wyniosły ponad 98 tys. zł, w tym najwyższą kwotę wydatkowano w zakresie przedsięwzięć dotyczących przeciwdziałania alkoholizmowi. W głównej mierze skupiały się one na zwiększeniu dostępności do instytucji wspomagających proces leczenia oraz rehabilitacji osób nadużywających substancji psychoaktywnych i ich rodzin, a także na poprawie skoordynowanych działań profilaktycznych, informacyjnych, edukacyjnych i szkoleniowych. Pozwoliło to m.in. na zapewnienie funkcjonowania Punktu Konsultacyjnego, który oferował pomoc specjalisty psychologa i terapeuty leczenia uzależnień.
Na rzecz ochrony zdrowia w 2024 r. podjęte zostały również inne działania obejmujące współpracę z organizacjami pozarządowymi. Dzięki temu kontynuowano realizację zadań z zakresu ochrony i promocji zdrowia, w tym działalności leczniczej w rozumieniu ustawy o działalności leczniczej.
Dokładniejszy opis zadań zrealizowanych w ramach pożytku publicznego znajduje się w części raportu dotyczącej Współpracy z NGO.